Bên cạnh góc máy, ánh sáng là yếu tố vô cùng quan trọng trong điện ảnh. Vậy ánh sáng trong điện ảnh được tạo ra từ những nguồn sáng như thế nào? Bài viết sau sẽ cung cấp cho bạn các thông tin hữu ích.
Ánh sáng trong một cảnh phim có thể được bố trí bằng nhiều cách khác nhau bởi các đạo diễn, người quay phim khác nhau. Tuy nhiên vẫn có những cách thiết lập ánh sáng cơ bản được ứng dụng phổ biến trong làm phim. Trong đó key light, fill light, back light,… là những thuật ngữ cơ bản hay được sử dụng.
Key light – Nguồn sáng chính
Key light – nguồn sáng chính là nguồn sáng chủ yếu trong cảnh phim. Nguồn sáng này có cường độ mạnh, mang tính định hướng nhất trong cả cảnh phim. Key light là nguồn sáng được thiết lập đầu tiên và được dùng để chiếu sáng diễn viên, chủ thể.
Điểm quan trọng:
- Tránh để nguồn sáng chính ở gần máy quay bởi việc làm này khiến ánh sáng trong cảnh quay trở nên phẳng, thiếu chiều sâu
- Key light đặt chếch về phía sau hoặc bên cạnh diễn viên sẽ làm tối khung hình và tạo ra cảm giác bí ẩn
- Key light là một trong 3 nguồn sáng quan trọng trong phương pháp bố trí ánh sáng 3 điểm.
Fill light – Nguồn sáng phụ
Fill light hay được biết đến với tên gọi khác là nguồn sáng phụ. Nguồn sáng này chiếu sáng bóng đổ được tạo ra từ nguồn sáng chính. Thông thường, nguồn sáng phụ không mạnh bằng nguồn sáng chính và được đặt đối diện với nguồn sáng chính.
Bạn có thể tạo ra nguồn sáng phụ dễ dàng ngay cả khi không có một thiết bị nào trong tay. Bạn cần sử dụng một tấm hắt sáng (reflector) đặt đối diện nguồn sáng chính và để chếch 1 góc ¾. Ánh sáng đến sẽ phản chiếu và quay ngược lại chiếu vào chủ thể.
Có sự tương quan cường độ ánh sáng giữa nguồn sáng chính và nguồn sáng phụ. Điển hình như tỉ lệ 2:1 cho biết rằng cường độ nguồn sáng chính gấp đôi nguồn sáng phụ.
Điểm quan trọng:
- Khử bóng được tạo ra từ nguồn sáng chính là chức năng quan trọng nhất của nguồn sáng phụ
- Nguồn sáng phụ nhẹ, không thu hút sự chú ý và không tạo ra bóng đổ
- Bóng đổ tạo ra càng ít khi nguồn sáng phụ càng gần máy quay.
Xem thêm: High key lighting là gì? Ứng dụng của high key lighting trong làm phim
Back light – Nguồn sáng ngược
Back light – nguồn sáng ngược dùng chiếu sáng diễn viên hoặc chủ thể từ đằng sau. Back light thường được bố trí cao hơn chủ thể nó chiếu sáng. Nguồn sáng ngược có nhiệm vụ tách chủ thể và background để làm tăng chiều sâu, làm rõ hình dạng của chủ thể.
Đặc biệt, sử dụng nguồn sáng ngược cũng giúp chủ thể trông nổi bật, có tính đa chiều hơn. Nguồn sáng ngược kết hợp với nguồn sáng chính và nguồn sáng phụ tạo thành hệ thống chiếu sáng 3 điểm.
Điểm quan trọng:
- Ánh sáng mặt trời quá gắt, không thể làm nguồn sáng chính. Tuy nhiên nó có thể làm nổi bật chủ thể của bạn khi làm nguồn sáng ngược. Tận dụng ánh nắng mặt trời làm nguồn sáng ngược bạn có thể dùng thêm tấm hắt sáng hoặc bảng trắng để làm dịu ánh sáng chiếu lên chủ thể
- Nếu muốn tạo phong cách ngược sáng (sillhouette) bạn cần canh sáng chuẩn, loại bỏ nguồn sáng phụ và nguồn sáng chính
- Đèn ARRI 150 thường được dùng để làm nguồn sáng ngược
- Kicker là nguồn sáng ngược đặt sau diễn viên ở một góc nhất định, chiếu lên một phần gương mặt.
Sidelight – Ánh sáng bên
Side light – ánh sáng bên là ánh sáng đến từ phía bên song song với chủ thể. Ánh sáng bên chủ yếu được dùng để tạo nên phong cách Chiaroscuro hoặc tạo không khí drama. Trong đó, Chiaroscuro là kỹ thuật sử dụng độ tương phản cao của bóng tối và ánh sáng để tạo độ sâu cho ảnh và làm nổi bật chủ thể. Đây cũng là kỹ thuật được dùng nhiều trong thời kỳ phim Noir.
Điểm quan trọng:
- Dùng ánh sáng bên tạo nên những thước phim đậm chất điện ảnh (dramatic), bạn nên hạn chế sử dụng nguồn sáng phụ hoặc nếu có chỉ dùng với tỉ lệ chính/ phụ là 8/1
- Ánh sáng bên được dùng làm nổi bật texture.
Practical light – Nguồn sáng thực tế
Nguồn sáng thực tế – practical light là các loại nguồn sáng có trong cảnh phim. Đó có thể là nguồn sáng từ ánh nến, ánh đèn, ánh sáng TV,…
Điểm quan trọng:
- Nguồn sáng này có vai trò vô cùng quan trọng trong các bộ phim kinh điển, điển hình như phim Hollywood. Ví dụ như một cảnh trong phim Goodfellas, nguồn sáng từ những ngọn đèn có nhiệm vụ quan trọng, làm tăng chiều sâu cho hình ảnh
- Bạn có thể điều chỉnh độ sáng của nguồn sáng thực tế. Ví dụ như sử dụng diffusion gel, dán nó quanh bóng đèn
- Ánh sáng từ nến không đủ làm sáng cảnh phim. Tuy nhiên bạn có thể hiện thực hóa cảnh quay trên bằng cách sử dụng ống kính Carl Zeiss Planar 50mm f/0.7.
Xem thêm: Chia sẻ 7 phần mềm làm kỹ xảo điện ảnh như phim Hollywood
Bounce – Phản chiếu
Dụng cụ phản chiếu là đồ vật vô cùng cần thiết, giúp tăng chất lượng hình ảnh. Nó có thể là những tấm bảng trắng, tấm lụa,.. Tuy nhiên bạn cũng có thể phản chiếu ánh sáng từ tường hay trần.
Điểm quan trọng:
- Tấm xốp trắng có bề mặt lì sẽ phản chiếu ra ánh sáng mịn nhất
- Tấm hắt sáng màu bạc tạo ra ánh sáng gắt hơn
- Ánh sáng phản chiếu có thể dùng vào nhiều mục đích như làm nguồn sáng phụ, nguồn sáng chính, nguồn sáng ngược…
- Một tấm bảng xốp trắng có bề mặt lì sẽ tạo ra ánh sáng phản chiếu mịn nhất.
Soft light – Ánh sáng mềm mịn
Soft light – ánh sáng mềm mịn là khái niệm mô tả kích thước nguồn sáng. Soft light có thể đến từ một tấm tản sáng hoặc một nguồn sáng lớn. Soft light cho bóng mịn, nhẹ. Thậm chí nếu ánh sáng đủ mềm nó có thể không tạo ra tình trạng bóng đổ.
Hard light – Ánh sáng cứng
Hard light – ánh sáng cứng tạo ra đổ bóng rõ ràng. Ánh sáng phát ra từ nguồn sáng mềm hay cứng phụ thuộc vào kích cỡ của nguồn sáng vo với chủ thể. Thường ánh sáng cứng không được ưa chuộng.
Điểm quan trọng:
- Ánh sáng cứng có thể được tạo ra từ ánh mặt trời và phải làm mịn ánh sáng
- Một nguồn sáng lớn (so với chủ thể) có thể tạo ra ánh sáng mềm và ngược lại, một nguồn sáng nhỏ (so với chủ thể) có thể tạo ra ánh sáng cứng.
High key
Đây là kỹ thuật đánh sáng cho hình ảnh và không tạo bóng đổ bằng cách kết hợp nhiều nguồn sáng phụ. Kỹ thuật này được sử dụng rất nhiều trong các bộ phim kinh điển nổi tiếng của Hollywood những năm 30- 40, điển hình là nhạc kịch và phim hài.
Hiện nay, kỹ thuật này được dùng nhiều trong các quảng cáo sản phẩm, mỹ phẩm, phim ca nhạc, sitcom,… Tuy không hay xuất hiện trong phim ảnh hiện đại nhưng bạn có thể bắt gặp kỹ thuật này trong một số bộ phim, điển hình như Harry Potter.
Điểm quan trọng:
- High key không có bóng đổ
- Được tạo ra bởi ánh sáng trực diện
- Nhiều khi có cảm giác khung hình bị thừa sáng tại một số vị trí
- High key có tỉ lệ chính/ phụ thấp.
Low key
Low key là kỹ thuật đánh sáng khung hình mà ở đó bóng tối nhiều hơn ánh sáng. bạn có thể không thấy nguồn sáng phụ hoặc thấy nhưng rất ít. Low key tập trung vào sử dụng bóng tối như một chủ thể. Kỹ thuật này được dùng nhiều trong các bộ phim có tính giật gân hoặc kinh dị.
Điểm quan trọng:
- Được thiết lập với một nguồn sáng
- Có tỉ lệ chính/phụ cao
- Đem lại hiệu quả rõ rệt khi sử dụng nguồn sáng với ánh sáng cứng.
Motivated lighting (chiếu sáng giả lập)
Đây là cách chiếu sáng mà sử dụng nguồn sáng giả lập/ mô phỏng nguồn sáng thực tế hoặc nguồn sáng tự nhiên. Ví dụ nhân vật đang đi dưới trăng, ánh trăng không đủ sáng thì chúng ta có thể sử dụng nguồn sáng giả lập để chiếu sáng cho diễn viên. Hiểu đơn giản, chiếu sáng giả lập là một cách thức để nhấn mạnh chiếu sáng thực tế.
Điểm quan trọng:
- Bố trí nguồn sáng giả lập khi lên kế hoạch sản xuất video. Nếu nguồn sáng gốc từ phía cửa sổ, bối cảnh quay vào ban ngày nhưng buộc phải quay vào ban đêm thì bạn có thể sử dụng gel ánh sáng để chỉnh sáng cho phù hợp
- Chuẩn bị đúng và đủ loại gel mình cần để thay đổi nhiệt độ màu cũng như đảm bảo hai nguồn sáng khớp nhau
- Nguồn sáng giả lập cần phải giống nguồn sáng gốc.
Available light – ánh sáng sẵn có
Available light – ánh sáng sẵn có là nguồn sáng có tại trường quay. Đó có thể là ánh đèn đường, biển hiệu,…
Điểm quan trọng:
- Theo dõi vị trí mặt trời cũng như diễn biến thời tiết nếu bạn muốn sử dụng ánh nắng mặt trời làm nguồn sáng cho phim
- Sáng sớm và chiều muộn là thời điểm tạo nên những thước phim vàng bởi ánh sáng lúc này nhẹ nhàng, mềm mịn
- Chú ý thời gian vì mặt trời thay đổi nhanh về cường độ, màu sắc khi về tối.
Ánh sáng trong điện ảnh đóng vai trò quan trọng trong mỗi cảnh quay. Những hình ảnh đẹp, góc quay linh hoạt với ánh sáng thiết lập hợp lý… giúp bộ phim, video trông hấp dẫn, thu hút, gây ấn tượng mạnh cho người xem. Từ đó góp phần nâng cao giá trị thương hiệu, giúp doanh nghiệp khẳng định vị thế với các đối thủ trong ngành.
Nắm rõ các loại ánh sáng cơ bản trong điện ảnh giúp bạn dễ dàng điều chỉnh góc máy để tạo ra các thước phim với hình ảnh ấn tượng. Nếu bạn đang có nhu cầu học hỏi kiến thức học dựng phim từ cơ bản đến nâng cao, Việt Producer là một trong những môi trường lý tưởng để bạn theo đuổi đam mê của mình.
Là đơn vị chuyên sản xuất phim doanh nghiệp, TVC uy tín, với đội ngũ nhân sự dày dặn kinh nghiệm thực chiến, bạn sẽ được tham gia trực tiếp vào quá trình làm phim. Ngoài ra, lộ trình thăng tiến rõ ràng giúp bạn có cơ hội thăng tiến trong nghề.
