“Thị trường của trí tuệ nhân tạo (Ai) đang mở rộng với tốc độ CAGR là 38,1% từ năm 2022 đến 2030. Quy mô cho lĩnh vực này vào năm 2023 dự kiến sẽ tăng ít nhất 120% so với năm trước”.
Đó là kết luận trong Báo cáo phân tích quy mô, thị phần và xu hướng của Ai năm 2023 của Grand View Research – một công ty tư vấn và nghiên cứu thị trường có trụ sở tại Ấn Độ và Hoa Kỳ. Qua đó có thể thấy không phải ngẫu nhiên mà cụm từ “trí tuệ nhân tạo ai là gì” hay “ngành trí tuệ nhân tạo là gì” được đông đảo người dùng tìm kiếm. Điều này lý giải công nghệ này đang khẳng định vị thế và dần mở ra xu hướng mới – xu hướng thời đại thông minh.
Trí tuệ nhân tạo là gì?
Trong kỷ nguyên 4.0, trí tuệ của con người đã phát triển không ngừng, trong đó “trí tuệ nhân tạo” là yếu tố không thể không nhắc đến. Đây được coi là một trong những ngành công nghiệp quan trọng hàng đầu, giúp nhân loại giải quyết nhiều vấn đề cuộc sống. Vậy trí tuệ là gì, nhân tạo là gì hay công nghệ al là gì?
Trí tuệ nhân tạo (Artificial Intelligence – AI) hay trí thông minh nhân tạo là công nghệ mô phỏng, tự động hoá hành vi của con người cho máy móc, đặc biệt là hệ thống máy tính như quá trình hoạt động, suy nghĩ và học tập. AI giúp các chương trình có khả năng “tư duy” và giải quyết các tác vụ thông minh tương tự con người.
AI sử dụng các kỹ thuật và công nghệ cao, tiên tiến như học máy (machine learning), mạng nơ-ron (neural networks), xử lý ngôn ngữ tự nhiên (natural language processing),…
Cách vận hành của trí tuệ nhân tạo AI
AI vận hành bởi nhiều thuật toán đã được lập trình với các điều kiện cụ thể. Với mục đích kết nối tư duy, hành động và nhận thức, các thuật toán này sau đó được cài đặt trên các mô hình robot, máy móc thông minh.
Trong ngành công nghệ AI, các nhà khoa học xác định có 4 cách tiếp cận cơ bản: suy nghĩ hợp lý, suy nghĩ như con người, hành động hợp lý, hành động như con người. Nhờ đó, có thể dễ dàng giải quyết các vấn đề về hành vi, suy nghĩ và lý luận.
Trí tuệ nhân tạo Al là sản phẩm của con người với mục đích tạo ra các hệ thống máy tính thông minh, đa nhiệm giúp nhân loại giải quyết các vấn đề phức tạp và cải thiện cuộc sống.
Phân loại trí tuệ nhân tạo AI
Căn cứ vào từng phương pháp, tính chất mà AI được phân chia thành những loại chính sau.
Công nghệ AI phản ứng (Reactive Machine)
Công nghệ AI phản ứng là kiểu cơ bản được thiết kế nhằm giải quyết các tác vụ đơn giản hoặc phân tích những động thái khả thi của chính nó và đối thủ, đồng thời đưa ra hành động tối ưu nhất.
Reactive AI hoạt động thông qua phân tích thông tin đầu vào, theo quy tắc lập trình sẵn tạo phản hồi ngay lập tức. Vì vậy, Reactive Machine thường được ứng dụng trong hỗ trợ các quyết định, các hoạt động yêu cầu phản ứng nhanh và có tính chính xác cao.
Tiêu biểu cho Reactive Machine là các trò chơi điện tử, các hệ thống nhận diện giọng nói, thiết bị phát hiện gian lận,…
Công nghệ AI với bộ nhớ hạn chế
Hình thức này được thiết kế với khả năng giới hạn sức chứa của bộ nhớ. Hệ thống lưu trữ một lượng thông tin nhất định, thường về quá khứ hỗ trợ đưa ra các quyết định hiệu quả trong tương lai. Kết hợp cảm biến môi trường xung quanh, công nghệ có khả năng dự đoán được tình huống và đề xuất những giải pháp tối ưu.
AI với bộ nhớ hạn chế thường được sử dụng để giải quyết các vấn đề về nhận diện, ngôn ngữ, ra quyết định có thể kể đến ứng dụng thiết bị không người lái như xe, máy bay drone hoặc tàu ngầm.
Lý thuyết về trí tuệ nhân tạo
Lý thuyết thuộc kiểu tự suy nghĩ và học hỏi mọi thứ xung quanh, từ đó linh hoạt thay đổi các điều chỉnh theo từng trường hợp, bối cảnh cụ thể. Tuy nhiên hình thức này chưa khả thi trong thực tế.
Tự nhận thức
Một trong những nỗ lực từ các chuyên gia là lập trình hệ thống AI nhận thức về bản thân, có ý thức và hành vi như con người. Đặc biệt là có cảm xúc và hiểu được cảm xúc của người khác. Và AI nhận thức chính là nghiên cứu mà các chuyên gia đang phát triển theo đặc điểm như vậy. Cùng giống như hai loại trên, AI tự nhận thức cũng chưa khả thi để ứng dụng.
Lợi ích của trí tuệ nhân tạo
AI thu hút sự quan tâm lớn trên toàn cầu nhờ vào những tính năng hiện đại và nổi trội mang đến nhiều lợi ích quan trọng.
Dự báo và ngăn chặn rủi ro
Trí tuệ nhân tạo được sử dụng để phát hiện và ngăn chặn rủi ro bằng cách áp dụng các kỹ thuật và mô hình để phân tích dữ liệu, đưa ra những dự đoán, quyết định và thực hiện hành động nhằm hạn chế rủi ro.
Các rủi ro nằm trong khả năng phát hiện của AI gồm:
- Thảm họa tự nhiên: động đất, sóng thần, núi lửa, dịch bệnh,…
- Về tài chính: các gian lận trong giao dịch thông qua phân tích dữ liệu giữa nhiều giao dịch khác nhau và tiến hành cảnh báo, ngăn chặn các mối nguy xảy ra
- Y tế: phát hiện dấu hiệu bệnh lý, giúp chuyên gia y tế đưa ra chẩn đoán và phác đồ điều trị chính xác hơn
- An ninh mạng: phát hiện các mối đe dọa trong môi trường mạng thông qua các hành vi kết nối, tìm ra hành vi bất thường, cảnh báo và ngăn chặn trước khi nghiêm trọng.
Tiết kiệm sức lao động của con người
Nhờ vào sự phát triển của robot, các công việc đơn giản mang tính lặp lại đều được tự động hoá. Thậm chí, những công việc nặng nhọc, nguy hiểm cũng đang dần được AI thay thế với tính chính xác và hiệu quả cao.
Người dùng cũng không xa lạ với các sản phẩm gia dụng thông minh như robot dọn nhà, máy pha trà bằng giọng nói, TV, tủ lạnh thông minh,… Tất cả đều hướng đến mục đích chung là tạo ra sự thuận tiện nhất giúp con người tiết kiệm thời gian, công sức.
Xóa bỏ rào cản ngôn ngữ
Khoảng cách về ngôn ngữ sẽ được rút ngắn lại bằng thuật toán dịch và hiểu ngôn ngữ tự nhiên (NLP – natural language processing). Hệ thống này đã phát triển mạnh trong những năm gần đây và đang trở thành công cụ hữu ích về giao tiếp, đặc biệt là hoạt động kinh doanh trong phạm vi toàn cầu.
AI cũng được dùng để phân tích và tổng hợp thông tin từ nhiều nguồn khác nhau, trong đó chú trọng hơn vào yếu tố cảm xúc, ý nghĩa thông điệp. Các bài báo, tin tức hoặc bình luận trên mạng xã hội đều sẽ được xử lý nhanh chóng theo các thuật toán lập trình.
Giải phóng sự sáng tạo
Tăng cường khả năng tư duy và sáng tạo của con người là một trong những lợi ích của công nghệ trong cuộc sống mang lại. Các công cụ và phương pháp để xử lý, tìm kiếm thông tin, phân tích dữ liệu và tạo ra các giải pháp hữu hiệu là điều kiện thuận lợi để tăng cường khả năng tư duy và sáng tạo của người sử dụng.
Ứng dụng của trí tuệ AI trong đời sống
Tính ứng dụng của trí tuệ nhân tạo hiện nay là vô cùng đa dạng. Nhưng khi xét đến những giá trị thiết thực nhất, không thể không kể đến các lĩnh vực sau.
Lĩnh vực sức khỏe
AI góp phần cải thiện tình trạng sức khỏe bệnh nhân thông qua áp dụng Machine Learning (máy học – một nhánh của AI) để chẩn đoán nhanh và chính xác các bệnh lý.
Tiếp đến là IBM Watson, một kỹ thuật chăm sóc sức khỏe với khả năng hiểu các ngôn ngữ tự nhiên và phản hồi các yêu cầu nhanh chóng. Hệ thống này hoạt động dựa trên khai thác dữ liệu bệnh nhân và các nguồn tài nguyên sẵn có khác. Các thông tin sẽ được chắt lọc, phân loại, đồng thời tiến hành trả về kết quả đáng tin cậy.
Bên cạnh các công nghệ trên, AI trong lĩnh vực y tế còn thể hiện thông qua chatbot, các chương trình máy tính trực tuyến hỗ trợ khách hàng, lên lịch khám chữa bệnh, thanh toán viện phí,… đặc biệt là trợ lý ảo giải đáp các kiến thức y tế cơ bản.
Lĩnh vực kinh doanh
Từ khâu sản xuất đến quản lý, tiếp thị đều có sự tham gia của trí tuệ nhân tạo. Các chuyên gia khai thác những thuật toán tự động hoá phân tích và đánh giá lượng dữ liệu khổng lồ giúp doanh nghiệp sàng lọc thông tin, có thêm những phương án chất lượng với khách hàng, sản phẩm, thị trường,…
Ngoài ra, AI có vai trò quan trọng trong gia tăng hiệu quả quy trình sản xuất. Công nghệ tối ưu các bước làm việc, nâng cao năng suất, giảm tỷ lệ lỗi thông qua hệ thống giám sát, phát hiện rủi ro chuyên dụng.
Một trong những thế mạnh phải kể đến là cải thiện mối liên hệ giữa doanh nghiệp và khách hàng thông qua tương tác. Hệ thống chatbot cùng các thiết bị chăm sóc khách hàng tự động là những ứng dụng phổ biến hiện nay.
Lĩnh vực tài chính
Trong tài chính, trí tuệ nhân tạo được ứng dụng để tăng cường độ chính xác các quyết định. Khả năng phân tích dữ liệu góp phần nâng cao tính khách quan về lựa chọn mô hình, cập nhật xu hướng. Trong đó có dự đoán giá cổ phiếu và biến động thị trường.
AI cũng có khả năng phát hiện các gian lận trong giao dịch và lạm dụng thông tin hiệu quả. Đây là điểm ưu việt mà các nhà đầu tư đang tiếp tục phát huy vì một nền tài chính lành mạnh.
Lĩnh vực giáo dục
Công nghệ trí tuệ nhân tạo đánh giá được các kỹ năng và kiến thức của học sinh, đưa ra những đề xuất cải tiến thông qua hệ thống phân tích có sẵn. Đồng thời, với người dạy, đây sẽ là phương pháp hữu hiệu để tạo ra các thiết bị giảng dạy hiện đại.
Ngoài ra, đáp ứng nhu cầu học từ xa ngày càng phổ biến, các nền tảng trực tuyến AI cũng được nhiều người ưu tiên lựa chọn. Bằng khả năng đa nhiệm, người dùng được quyền truy cập vào kho tài nguyên khổng lồ và tương tác từ xa dễ dàng mà không bị giới hạn về thời gian, tri thức.
Lĩnh vực ngân hàng
Các ngân hàng đã nhận thấy nhiều lợi ích từ trí tuệ nhân tạo nên đã và đang ứng dụng chatbot trong giới thiệu dịch vụ. Với các thuật toán chuyên dụng, AI là lựa chọn hoàn hảo để ngân hàng nâng cao các quyết định cho vay, đặt giới hạn tín dụng và xác định cơ hội đầu tư hiệu quả.
Ngành công nghiệp này cũng được sử dụng để phân tích các hồ sơ tín dụng, dự đoán các nguy cơ tiềm ẩn. Thế mạnh này đang dần đưa công nghệ trở thành “con át chủ bài” để ngân hàng nâng cao chất lượng, tránh những sai lầm không đáng có xảy ra.
Lĩnh vực sản xuất
Sản xuất sử dụng AI thể hiện rõ qua sự xuất hiện của robot và các dây chuyền tự động hoá bởi phần mềm lập trình để làm những công việc lặp lại cơ bản. Công nghệ tạo ra môi trường nhân tạo đang thay thế con người xử lý các công việc có tính nguy hiểm cao.
Vậy môi trường nhân tạo là gì? Trong AI, đây là không gian được lập trình sẵn với các thuật toán để xử lý thông tin và tiến hành các hoạt động. Tất cả được thực hiện hoàn toàn bằng phần mềm và máy móc. Đây là bước tiến vượt bậc trong công cuộc đưa con người làm chủ công nghệ.
AI cũng có đóng góp quan trọng trong kiểm soát chất lượng sản phẩm bằng cách giám sát từng công đoạn và phát hiện những lỗi sai để đưa ra cách khắc phục kịp thời.
Lĩnh vực du lịch
AI giúp việc lập kế hoạch chuyến đi chuyên nghiệp đề cao tính cá nhân hóa. Du khách chỉ cần chọn hạng mục mong muốn, các đề xuất phù hợp sẽ nhanh chóng được đưa ra với các yếu tố về địa điểm, các hoạt động, giá vé, phương thức di chuyển,… Halo Travel – một ứng dụng của WEX là ví dụ điển hình. Thậm chí, đơn vị này còn cho phép người dùng đặt vé máy bay và phòng lưu trú bằng giọng nói với sự trợ giúp của Google Assistant.
Công cụ chatbot cũng trở thành nhân viên tư vấn tuyệt vời được các công ty du lịch áp dụng. Công nghệ hỗ trợ doanh nghiệp giải quyết các câu hỏi từ khách hàng nhanh chóng và không giới hạn về thời gian.
Theo trang đặt phòng nổi tiếng Booking.com, chỉ chưa đến 5 phút, chatbot của họ có thể trả lời 30% các câu hỏi phổ biến của khách hàng. Không chỉ vậy, hệ thống này còn cung cấp đầy đủ các thông tin khác cho du khách như vé máy bay, xe đi lại, hành trình di chuyển,…
Lĩnh vực giải trí
Ngành trí tuệ nhân tạo được phát huy triệt để trong gia tăng hiệu ứng của những buổi liveshow, MV,… đồng thời hỗ trợ đắc lực để sáng tác các sản phẩm âm nhạc, đặc biệt là sáng tạo ca sĩ ảo. Ví dụ về trí tuệ nhân tạo điển hình là sự ra đời của nhóm nhạc Eternity (Hàn Quốc) vào năm 2021 được đánh giá là thành tựu đáng ghi nhận.
Ngoài ra, game và trí tuệ nhân tạo phim ảnh cũng là lĩnh vực được chú trọng. AI là công cụ để các nhà sáng tạo nghiên cứu, phân tích lấy dữ liệu phát triển các dự án theo thị trường. Sự thông minh được thể hiện qua những cử chỉ đơn giản như chạy, nắm, giọng nói,… để khách hàng có thể thao tác dễ dàng theo mong muốn, tăng trải nghiệm và tạo ấn tượng với người dùng.
Tiêu biểu phim trí tuệ nhân tạo ứng dụng phải kể đến Netflix – “ông lớn” trong ngành dịch vụ truyền tải từng thử nghiệm công nghệ AI vào phân loại độ tuổi phim và cho ra 94% kết quả khớp với quyết định của hội đồng phân loại thủ công của chính phủ Úc.
Lĩnh vực truyền thông – marketing
Truyền thông – marketing ứng dụng AI thể hiện rõ trong nghiên cứu thị trường và xác định khách hàng mục tiêu. AI sẽ phân tích, thống kê cho bạn biết những đặc điểm, xu hướng chuyển đổi của thị trường và khách hàng. Từ đó doanh nghiệp sẽ dễ dàng xây dựng các chiến dịch tiếp thị, tăng hiệu quả quảng cáo.
Dựa vào những thuật toán hiện đại, chuyên gia marketing cũng dễ dàng tạo ra các quảng cáo đúng đối tượng và thời điểm hơn khi các đặc điểm về nhân khẩu học, sở thích, nội dung khách hàng quan tâm,… đều được phần mềm phân tích chi tiết. Từ đó, quảng cáo sẽ chỉ hiển thị với nhóm người riêng biệt.
Trí tuệ con người đã phát triển không ngừng, cùng với big data và điện toán đám mây, trí tuệ nhân tạo tiếp tục là một trong những lĩnh vực có mặt ở khắp mọi nơi. Và với những ai đang có mong muốn theo đuổi lĩnh vực này, đây sẽ là “mảnh đất” màu mỡ để khai thác và tận dụng.
Nhưng ngành trí tuệ nhân tạo học những gì đang là câu hỏi băn khoăn với nhiều người có hứng thú với công nghệ.
Trí tuệ nhân tạo là một ngành công nghiệp có phạm vi rộng lớn. Vì vậy, trước hết người học cần trang bị các thông tin cơ bản về khoa học dữ liệu, lập trình Python, khai phá và xử lý dữ liệu, blockchain,… Đây sẽ là những kiến thức “nhập môn” quan trọng mà bạn không được bỏ qua nếu muốn “tiến sâu” vào lĩnh vực đầy hứa hẹn AI.
Có thể nói, sự ra đời của công nghệ thông minh là điều tất yếu và cần thiết của thời đại công nghệ số hiện nay. Bên cạnh những lợi ích và ứng dụng ở trên, các chuyên gia dự đoán AI phát triển sẽ mang thêm nhiều lợi ích, tiếp tục mở rộng và gia tăng khả năng ứng dụng. Nắm rõ giá trị ấy và chú trọng đầu tư, đây sẽ công cụ tuyệt vời nâng cao chất lượng cuộc sống con người trong tương lai. Mong rằng, những thông tin ở trên sẽ một phần nào đó giúp bạn đọc hiểu hơn về xu hướng tất yếu này.
